۱. مقدمه: پایان ماه عسل هوش مصنوعی
۱.۱. عبور از دوران کودکی AI
تا سال ۲۰۲۴، ما با هوش مصنوعی "بازی" میکردیم. از آنها میخواستیم برایمان شعر بگویند یا جوک تعریف کنند. اما سال ۲۰۲۵، سال "کار جدی" است. مدلهای زبانی بزرگ (LLM) حالا به بلوغ رسیدهاند. معرفی همزمان Gemini 3 Ultra توسط گوگل و GPT-5 توسط OpenAI، نشاندهنده آغاز عصر جدیدی است که در آن AI دیگر یک دستیار نیست، بلکه یک "همکار ارشد" است.
ما در تکین پلاس هر دو مدل را به مدت یک هفته در شرایط فشار کاری واقعی (کدنویسی، تحلیل دادههای بورس، و سناریوهای پزشکی) تست کردیم. نتایج شگفتانگیز و گاهی ترسناک بود.
۲. کالبدشکافی Google Gemini 3 Ultra
۲.۱. معماری MoE پیشرفته
گوگل در Gemini 3 از معماری Mixture of Experts (MoE) استفاده کرده است، اما در مقیاسی که قبلاً ندیده بودیم. این مدل از هزاران "زیر-مدل" کوچک تشکیل شده که هر کدام در یک کار خاص (مثلاً پزشکی، حقوق، پایتون) متخصص هستند. وقتی شما سوالی میپرسید، فقط متخصصان مربوطه فعال میشوند. این یعنی Gemini 3 با وجود حجم عظیمش، بسیار سریع و بهینه است.
۲.۲. حافظه ۱۰ میلیون توکنی (Infinite Context)
برگ برنده مطلق گوگل، حافظه است. Gemini 3 میتواند تا ۱۰ میلیون توکن را در حافظه کوتاهمدت (Context Window) خود نگه دارد.
این یعنی چه؟ یعنی شما میتوانید ویدیوی کامل سهگانه "ارباب حلقهها" را آپلود کنید و بپرسید: "در دقیقه ۴۳ قسمت دوم، رنگ لباس لگولاس چه تغییری کرد؟" و او پاسخ میدهد. یا میتوانید تمام کدهای یک سیستم عامل را به او بدهید و بخواهید یک باگ امنیتی را پیدا کند. GPT-5 در این زمینه هنوز محدودیت دارد (حدود ۲ میلیون توکن).
۲.۳. ادغام با اندروید ۱۶
جمینای ۳ فقط یک چتبات نیست؛ هسته سیستمعامل اندروید ۱۶ است. او میداند شما دیشب کجا بودید، چه عکسهایی گرفتید و چه قرارهایی دارید. این سطح از "آگاهی محیطی" (Contextual Awareness) باعث میشود جمینای در کارهای روزمره بسیار جلوتر از GPT-5 باشد.
۳. کالبدشکافی OpenAI GPT-5
۳.۱. تفکر سیستم ۲ (System 2 Thinking)
اگر جمینای "حافظه" است، GPT-5 "تفکر" است. سم آلتمن (Sam Altman) مدلی را معرفی کرده که قبل از تایپ کردن جواب، فکر میکند. وقتی سوال پیچیدهای میپرسید، GPT-5 وارد یک حالت "تامل" (Reflection Mode) میشود، سناریوهای مختلف را بررسی میکند، اشتباهات احتمالی خود را تصحیح میکند و سپس پاسخ نهایی را میدهد. این شبیه به روش فکر کردن انسانهای باهوش است (تفکر آهسته و دقیق).
۳.۲. خلاقیت و نویسندگی
در تستهای نویسندگی خلاق، GPT-5 همچنان پادشاه است. متون جمینای ۳ گاهی بوی "گزارش اداری" میدهند، اما GPT-5 میتواند با لحنهای بسیار پیچیده (طنز تلخ، حماسی، شاعرانه) بنویسد و استعارههایی خلق کند که شما را میخکوب میکند.
۴. راند اول: استدلال و ریاضی (MMLU & MATH)
۴.۱. حل مسائل پیچیده
ما یک مسئله پیچیده فیزیک کوانتوم و یک معمای جنایی چندلایه را به هر دو مدل دادیم.
GPT-5: مسئله را به ۱۰ مرحله تقسیم کرد، فرضیات را چک کرد و به جواب صحیح رسید. (امتیاز: ۱۰/۱۰)
Gemini 3: جواب را سریعتر داد، اما در یکی از مراحل استنتاج منطقی دچار خطای جزئی شد. (امتیاز: ۹/۱۰)
برنده: در استدلال خالص، GPT-5 به لطف قابلیت "System 2" برنده است.
۵. راند دوم: کدنویسی و مهندسی نرمافزار
۵.۱. جنگ موتورها
همانطور که در مقاله "Google Antigravity" گفتیم، جمینای ۳ موتور محرک پلتفرمهای کدنویسی گوگل است. اما GPT-5 هم مغز متفکر ابزارهایی مثل Devin است.
تست دیباگینگ: ما یک کد پایتون با ۵ باگ مخفی و پیچیده به هر دو دادیم.
Gemini 3: باگها را پیدا کرد و کد را بازنویسی کرد. (بسیار سریع)
GPT-5: نه تنها باگها را پیدا کرد، بلکه توضیح داد چرا این باگها ایجاد شدهاند و چطور معماری را تغییر دهیم که در آینده تکرار نشوند.
برنده: برای "نوشتن کد"، جمینای سریعتر است. برای "مهندسی نرمافزار"، GPT-5 عمیقتر است.
۶. راند سوم: چندرسانهای (Multimodality)
۶.۱. دیدن و شنیدن
اینجا زمین بازی گوگل است. Gemini 3 از ابتدا (Natively) چندرسانهای آموزش دیده است. او ویدیو را "میبیند"، نه اینکه فریمها را به عکس تبدیل کند.
تست ویدیو: ویدیویی از یک فوتبال دستی به مدلها دادیم. جمینای ۳ توانست قوانین بازی و حتی خطاهای بازیکنان را در ویدیو تشخیص دهد. GPT-5 (که هنوز وابسته به ماژولهای جداگانه است) در درک جزئیات حرکتی ویدیو کمی کندتر بود.
برنده مطلق: Google Gemini 3 Ultra.
۷. سرعت و هزینه
Gemini 3: گوگل با چیپهای اختصاصی TPU v6 خود، هزینه را به شدت کاهش داده است. نسخه Flash جمینای ۳ تقریباً رایگان و بسیار سریع است.
GPT-5: به دلیل پردازشهای سنگین "System 2"، کندتر و گرانتر است. اشتراک ChatGPT Plus احتمالا به ۳۰ دلار افزایش مییابد.
۸. جمعبندی تکین پلاس: پادشاه واقعی کیست؟
انتخاب برنده نهایی دشوار است، زیرا هر کدام در قلمروی خود پادشاهی میکنند.
- اگر شما یک محقق، تحلیلگر داده یا وکیل هستید: Google Gemini 3 Ultra انتخاب شماست. حافظه عظیم و سرعت تحلیل دادههای آن بیرقیب است.
- اگر شما نویسنده، فیلسوف یا مهندس سیستم هستید: OpenAI GPT-5 انتخاب شماست. قدرت استدلال و خلاقیت آن هنوز یک نسل جلوتر از گوگل است.
امتیاز نهایی تکین پلاس:
🧠 هوش منطقی: GPT-5 (۹.۸/۱۰) > Gemini 3 (۹.۵/۱۰)
👁 درک محیطی و چندرسانهای: Gemini 3 (۱۰/۱۰) > GPT-5 (۹/۱۰)
💾 حافظه و کانتکست: Gemini 3 (۱۰/۱۰) > GPT-5 (۸/۱۰)
جنگ تمام نشده است؛ این تازه آغاز عصر "ابرهوشها" است.