۱. مقدمه: کامرون و وسواس شکستن مرزها
جیمز کامرون یک کارگردان معمولی نیست؛ او یک مخترع است که گاهی فیلم میسازد. او سالها صبر کرد تا تکنولوژی به جایی برسد که بتواند آواتار ۱ را بسازد. او ۱۳ سال دیگر صبر کرد تا فیزیک آب در کامپیوترها به قدری پیشرفت کند که راه آب ساخته شود. حالا، تنها ۳ سال بعد، او با آتش و خاکستر بازگشته است.
چرا اینبار وقفه کوتاهتر بود؟ چون زیرساخت (Pipeline) ساخته شده بود. اما اشتباه نکنید؛ اضافه کردن عنصر "آتش" و "ماگما" به موتور رندرینگ آبیِ فیلم قبلی، به سادگی اضافه کردن یک فیلتر اینستاگرام نیست. این کار نیازمند بازنویسی کامل قوانین فیزیک در موتور اختصاصی Wētā FX به نام "Manuka" بود.
۲. کالبدشکافی تریلر: روایت تاریکتر، دنیای خشنتر
تریلر با صدایی آشنا شروع میشود، اما تصویری غریب. پاندورایی که میشناختیم سبز و آبی بود، اما سکانسهای جدید پر از رنگهای خاکستری، سیاه و قرمز هستند.
ما با قوم "مردم خاکستر" آشنا میشویم. ناویهایی که برخلاف قبیلههای قبلی، با طبیعت "همزیستی" نمیکنند، بلکه آن را "تحمل" میکنند یا حتی به نفع خود تغییر میدهند. آنها سوار بر موجودات پرندهای میشوند که شبیه به اژدهاهای سوخته هستند. لباسهایشان زرهیتر است و صورتهایشان با رنگهای جنگی قرمز پوشیده شده. از نظر فنی، این یعنی انتقال از "شبیهسازی سطوح نرم" (Soft Body) به "سطوح سخت و زبر" (Hard Surface) در طراحی کاراکتر.
۳. چالش فنی شماره ۱: پارادوکس "آتش زیر آب"
مهمترین لحظه تریلر، جایی است که مواد مذاب آتشفشانی وارد اقیانوس میشوند. در دنیای واقعی، این برخورد یک انفجار ترمودینامیک پیچیده است. بازسازی این صحنه در کامپیوتر، سختترین بخش پروژه بوده است.
۳.۱. اثر لایدنفراست (Leidenfrost) در CGI
وقتی جسمی با دمای ۱۰۰۰ درجه (ماگما) با آب ۲۰ درجه برخورد میکند، آب بلافاصله به بخار تبدیل میشود و یک لایه گاز عایق دور ماگما ایجاد میکند. این پدیده "اثر لایدنفراست" نام دارد.
تیم گرافیک نتوانسته از شبیهسازهای معمولی آب استفاده کند. آنها مجبور شدند لایهای جدید برای محاسبه گازهای پرفشار در نقطه تماس آب و آتش بنویسند. در تریلر میبینیم که ماگما بلافاصله سرد نمیشود، بلکه برای چند ثانیه در هالهای از بخار نقرهای رنگ میدرخشد. این دقت علمی در یک فیلم بلاکباستر، بینظیر است.
۳.۲. شبیهسازی تغییر فاز (Phase Change) بلادرنگ
چالش بعدی، جامد شدن مایع است. ماگما مایع (Fluid) است، اما به محض سرد شدن به سنگ (Rigid Body) تبدیل میشود.
در انیمیشنهای معمولی، معمولاً جای مدل مایع را با مدل سنگی عوض میکنند (Swap). اما در آواتار ۳، ما شاهد "تغییر فاز" هستیم. سطح ماگما سیاه میشود، ترک میخورد (Cracking Simulation) و نور نارنجی از درزها بیرون میزند. این فرآیند کاملاً رویهای (Procedural) است؛ یعنی انیماتورها آن را دستی نساختهاند، بلکه کامپیوتر بر اساس دمای هر نقطه، تصمیم میگیرد آنجا سنگ باشد یا مذاب.
۳.۳. شکست نور در حبابهای بخار (Caustics)
نور زیر آب رفتار عجیبی دارد (Caustics). حالا نور نارنجی آتش را به این معادله اضافه کنید که باید از میان میلیونها حباب ریز بخار عبور کند.
موتور رندرینگ باید مسیر هر پرتو نور (Light Ray) را که هزاران بار بین حبابها کمانه میکند، محاسبه کند. نتیجه تصویری است که در تریلر میبینیم: آب اطراف آتشفشان "شیری رنگ" و درخشان است، دقیقاً مثل ویدئوهای مستند نشنال جئوگرافیک از آتشفشانهای هاوایی.
۴. مردم خاکستر (Ash People): کلاس درس تکسچرینگ
کاراکتر جدید "وارانگ" (Varang) با بازی اونا چاپلین، چالش جدیدی برای تیم کاراکتر دیزاین بود.
۴.۱. چالش رندرینگ "دوده" و جذب نور
ناویهای قبلی پوستی براق و مرطوب داشتند که نور را بازتاب میداد. اما مردم خاکستر، پوستی مات و پوشیده از غبار دارند.
خاکستر (Ash) مادهای است که نور را "میبلعد". رندر کردن جسمی که نور را بازتاب نمیدهد ولی باید جزئیاتش دیده شود، بسیار سخت است. تیم Wētā از تکنیک جدیدی در سایهزنی (Shader) استفاده کرده که لایههای میکروسکوپی غبار روی پوست را شبیهسازی میکند. اگر تریلر را با کیفیت 4K ببینید، متوجه میشوید که خاکسترها فقط یک "رنگ" روی پوست نیستند؛ آنها حجم دارند و روی موهای ریز بدن (Peach Fuzz) نشستهاند.
۴.۲. سیستم جدید Facial Muscle برای نمایش خشم
کامرون در مصاحبهای گفته بود: «در دو فیلم قبل، ناویها بیشتر نگران و غمگین بودند. در این فیلم، آنها خشمگیناند.»
نمایش "خشم" (تنش عضلات فک، گشاد شدن پره بینی، لرزش زیر چشم) نیاز به ریگبندی (Rigging) جدیدی داشت. سیستم جدیدی که بر پایه هوش مصنوعی آموزش دیده است، حرکات صورت بازیگران را آنالیز کرده و انقباض عضلات زیر پوست را شبیهسازی میکند. وقتی وارانگ فریاد میزند، شما فقط حرکت لب را نمیبینید؛ برجسته شدن رگهای گردن را هم میبینید.
۵. محیطسازی: ساختن جهنم در بهشت
پاندورا همیشه بهشت بود. اما منطقه آتشفشانی جدید، جهنم است.
۵.۱. سیستم ذرات (Particle System) برای خاکستر معلق
در تمام شاتهای مربوط به مردم خاکستر، هوا تمیز نیست. هوا پر از ذرات معلق خاکستر است.
این ذرات صرفاً یک لایه دو بعدی (Overlay) نیستند. آنها اجسام سه بعدی هستند که در فضا وجود دارند، سایه میاندازند و با حرکت کاراکترها جابجا میشوند (Turbulence). تخمین زده میشود در هر فریم از سکانسهای نبرد، بیش از ۵۰۰ میلیون ذره به صورت همزمان رندر شدهاند.
۵.۲. نورپردازی دوگانه: سرد علیه گرم
از نظر سینماتوگرافی، تریلر تضاد زیبایی دارد. نور آبی و سرد پاندورا (نماد حیات) در برابر نور قرمز و نارنجی آتشفشان (نماد ویرانی).
در صحنههایی که جیک سالی (آبی) با مردم خاکستر (قرمز) درگیر میشود، این تضاد رنگی به اوج میرسد. نورپردازی طوری انجام شده که رنگ پوست ناویها در زیر نور قرمز، به بنفش تیره متمایل میشود که حس "خفگی" و "فشار" را منتقل میکند.
۶. فریمریت و سه بعدی: تکنولوژی TrueCut Motion
بحث همیشگی HFR (فریمریت بالا). بسیاری از مردم از حالت "سریالهای تلویزیونی" که در ۴۸ فریم ایجاد میشود متنفرند.
اما کامرون در آتش و خاکستر از تکنولوژی جدیدی به نام TrueCut Motion استفاده کرده است. این تکنیک به کارگردان اجازه میدهد "فریمریت را صحنه به صحنه تنظیم کند".
در تریلر، صحنههای دیالوگ کاملاً سینمایی (۲۴ فریم) با موشن بلور (Motion Blur) استاندارد هستند. اما به محض شروع نبردهای هوایی در میان دود، تصویر شفاف و ۴۸ فریم میشود. این سوییچ کردن آنقدر نرم انجام میشود که مغز مخاطب متوجه تغییر نمیشود، فقط حس میکند که "اکشن چقدر واضح است".
۷. جمعبندی: آیا سختافزار سینماها آماده است؟
تریلر Avatar: Fire and Ash یک هشدار برای سینماهای جهان بود: پروژکتورهای خود را آپدیت کنید!
جزئیات بصری این فیلم، به خصوص در بخشهای تاریک و کنتراست بین ماگما و آب، نیازمند پروژکتورهای لیزری با دامنه دینامیکی بالا (HDR) است.
جیمز کامرون بار دیگر ثابت کرد که جلوههای ویژه، فقط ابزاری برای "قشنگ کردن" فیلم نیست؛ بلکه زبانی است برای روایت چیزهایی که در دنیای واقعی غیرممکن هستند. تلاقی آب و آتش در این تریلر، نمادی از تلاقی هنر و تکنولوژی در بالاترین سطح ممکن است.
اگر دانشجوی گرافیک، سینما یا عاشق تکنولوژی هستید، تماشای این تریلر برای شما "تکلیف شب" است. پیشنهاد میکنیم نسخه 4K را دانلود کنید و فریم به فریم روی بافت پوست مردم خاکستر و حبابهای زیر آب زوم کنید. جادو در جزئیات است.