مقدمه: Test Your Might!
در دنیای بازیهای ویدیویی، کمتر عنوانی توانسته است مانند مورتال کامبت، همزمان اینقدر محبوب، جنجالی و تاثیرگذار باشد. فرنچایزی که با یک ایده ساده شروع شد: یک بازی مبارزهای با الهام از فیلمهای رزمی، اما با یک تفاوت کلیدی؛ خشونت بیپرده و واقعگرایانه. این تصمیم جسورانه، نه تنها مورتال کامبت را به یک موفقیت تجاری عظیم تبدیل کرد، بلکه کل صنعت بازی را برای همیشه تغییر داد و منجر به ایجاد نظام ردهبندی سنی بازیها (ESRB) شد. در این مقاله جامع و مفصل از تکین پلاس، ما سفری عمیق به تاریخچه بیش از سه دههای این سری افسانهای خواهیم داشت؛ از اولین جرقهها در ذهن اد بون و جان توبایاس تا تبدیل شدن به یک غول چندرسانهای.
فصل اول: تولد یک شورشی (۱۹۹۲-۱۹۹۱)
همه چیز در اوایل دهه ۹۰ میلادی در استودیوی Midway Games آغاز شد. یک برنامهنویس جوان به نام اد بون (Ed Boon) و یک طراح به نام جان توبایاس (John Tobias) مامور شدند تا یک بازی مبارزهای بسازند که بتواند با غول آن دوران، یعنی Street Fighter II، رقابت کند. ایده اولیه آنها، ساخت یک بازی بر اساس فیلم Universal Soldier با حضور ژان-کلود ون دام بود. اما وقتی مذاکرات با ون دام به نتیجه نرسید، تیم تصمیم گرفت شخصیت و دنیای منحصر به فرد خود را خلق کند. آنها شخصیتی به نام جانی کیج را با الهام از خود ون دام طراحی کردند.
نوآوری که بازی را متمایز کرد:
به جای استفاده از اسپرایتهای نقاشیشده با دست، تیم سازنده از تکنیک دیجیتایز کردن تصاویر بازیگران واقعی استفاده کرد. آنها از بازیگران محلی خواستند تا حرکات رزمی را اجرا کنند، از آنها فیلمبرداری کردند و سپس این فریمها را به اسپرایتهای دیجیتالی برای بازی تبدیل کردند. این تکنیک، ظاهری بسیار واقعگرایانه و منحصر به فرد به بازی بخشید که تا آن زمان دیده نشده بود.
جنجال بزرگ: Fatality
اما برگ برنده اصلی مورتال کامبت، ایده اد بون برای یک حرکت تمامکننده در پایان مسابقه بود. او میخواست به جای یک صحنه پیروزی ساده، به بازیکن برنده اجازه دهد تا حریف شکستخورده خود را به شکلی خشن و خونین از بین ببرد. این ایده که 'Fatality' نام گرفت، در ابتدا با مخالفتهایی روبرو شد، اما در نهایت به امضای کار مورتال کامبت تبدیل شد. حرکت معروف ساب-زیرو که سر و ستون فقرات حریف را از بدنش جدا میکرد، به سرعت در میان بازیکنان آرکید دهان به دهان چرخید و باعث ایجاد صفهای طولانی برای تجربه این بازی جدید و جسورانه شد.
فصل دوم: دوران طلایی آرکید (۱۹۹۳-۱۹۹۶)
Mortal Kombat II (1993)
موفقیت نسخه اول، راه را برای دنبالهای بزرگتر، بهتر و خونینتر هموار کرد. Mortal Kombat II از هر نظر یک پیشرفت بود. تعداد شخصیتها از ۷ به ۱۲ نفر افزایش یافت و شخصیتهای محبوبی مانند کیتانا، میلینا، باراکا و شائو کان برای اولین بار معرفی شدند. دنیای Outworld به داستان اضافه شد و عمق بیشتری به جهان بازی بخشید. اما مهمتر از همه، سیستم فیتالیتیها گسترش یافت. هر شخصیت حالا دو فیتالیتی داشت و علاوه بر آن، حرکات تمامکننده جدیدی مانند Babality (تبدیل کردن حریف به نوزاد) و Friendship (حرکت دوستانه و طنزآمیز) به بازی اضافه شدند تا کمی از بار خشونت آن بکاهند. MKII یک موفقیت تجاری عظیم بود و بسیاری آن را بهترین نسخه در کل تاریخ سری میدانند.
Mortal Kombat 3 و Ultimate Mortal Kombat 3 (1995)
نسخه سوم، با افزودن دکمه 'Run' و سیستم کمبوهای از پیش تعیینشده (Dial-a-Combo)، سرعت گیمپلی را به شدت افزایش داد. داستان بازی به زمین بازگشت و شائو کان به سیاره ما حمله کرد. شخصیتهای جدیدی مانند سیندل، کابال و نایتولف معرفی شدند. با این حال، غیبت شخصیتهای محبوبی مانند اسکورپیون و کیتانا باعث نارضایتی طرفداران شد. استودیوی Midway به سرعت با عرضه نسخه آپدیتشدهای به نام Ultimate Mortal Kombat 3، این شخصیتها را به بازی بازگرداند و لیست شخصیتها را به شکل چشمگیری گسترش داد. UMK3 به عنوان نسخه کامل و نهایی این نسل از بازیهای مورتال کامبت شناخته میشود.
فصل سوم: ورود به بعد سوم (۱۹۹۷-۲۰۰۶)
با پیشرفت تکنولوژی و ظهور کنسولهایی مانند پلی استیشن و نینتندو ۶۴، دوران بازیهای مبارزهای دو بعدی به سر آمده بود. تیم سازنده مورتال کامبت نیز باید خود را با این تغییر وفق میداد.
Mortal Kombat 4 (1997)
اولین تلاش مورتال کامبت برای ورود به دنیای سه بعدی، Mortal Kombat 4 بود. این بازی برای اولین بار از گرافیک پولیگونی استفاده کرد و سیستم حرکت در عمق (Sidestep) را معرفی نمود. همچنین، سیستم سلاح به بازی اضافه شد که به هر شخصیت اجازه میداد در حین مبارزه از یک سلاح منحصر به فرد استفاده کند. با این حال، MK4 نتوانست موفقیت نسخههای دو بعدی را تکرار کند و بسیاری از طرفداران، گیمپلی سه بعدی آن را ضعیفتر از رقبایی مانند Tekken میدانستند.
دوران Deadly Alliance، Deception و Armageddon
در نسل پلی استیشن ۲ و ایکس باکس، مورتال کامبت با یک سهگانه جدید بازگشت. Mortal Kombat: Deadly Alliance (2002) با معرفی سیستم استایلهای مبارزه متعدد برای هر شخصیت، عمق جدیدی به گیمپلی بخشید. بازیکنان میتوانستند در حین مبارزه، بین دو استایل مبارزه با دست خالی و یک استایل با سلاح سوییچ کنند. این نسخه همچنین بخش Konquest را معرفی کرد که یک حالت ماجراجویی و آموزشی بود. Mortal Kombat: Deception (2004) این فرمول را با افزودن محیطهای چندلایه، دث ترپها و حالتهای جدیدی مانند Puzzle Kombat و Chess Kombat گسترش داد. در نهایت، Mortal Kombat: Armageddon (2006) تمام شخصیتهای تاریخ سری را در یک بازی جمع کرد و سیستم Kreate-A-Fighter (ساخت شخصیت) و Kreate-A-Fatality (ساخت فیتالیتی) را معرفی نمود. این سهگانه، اگرچه از نظر تجاری موفق بود، اما به تدریج از ریشههای سرعتی و رقابتی خود فاصله گرفته بود.
فصل چهارم: مرگ، تولد دوباره و رستگاری (۲۰۰۸-۲۰۱۱)
Mortal Kombat vs. DC Universe (2008)
این کراساوور عجیب، نتیجه ورشکستگی استودیوی Midway بود. بازی به دلیل حضور شخصیتهای DC مانند بتمن و سوپرمن، درجه سنی Teen دریافت کرد و خشونت آن به شدت کاهش یافته بود. این بازی یک شکست تجاری و انتقادی بود و به نظر میرسید که دوران مورتال کامبت به پایان رسیده است.
تاسیس NetherRealm Studios و Mortal Kombat (2011)
پس از ورشکستگی Midway، برادران وارنر حقوق مورتال کامبت را خریداری کردند و اد بون و تیمش استودیوی جدیدی به نام NetherRealm Studios را تاسیس کردند. اولین پروژه آنها، یک ریبوت کامل برای سری بود. بازی Mortal Kombat (که با نام MK9 نیز شناخته میشود) به ریشههای دو بعدی سری بازگشت و داستان سه بازی اول را در یک خط زمانی جدید و با روایتی سینمایی و بسیار جذاب بازگو کرد. گیمپلی بازی سریع، روان و به شدت خشن بود و با معرفی سیستم X-Ray، لایهای جدید از خشونت گرافیکی را به نمایش گذاشت. MK9 یک موفقیت عظیم بود و توانست سری مورتال کامبت را دوباره به اوج بازگرداند. این بازی، الگویی برای تمام بازیهای مبارزهای داستان-محور پس از خود شد.
فصل پنجم: عصر جدید NetherRealm (۲۰۱۵-۲۰۲۳)
Mortal Kombat X (2015)
MKX داستان را ۲۵ سال به آینده برد و نسل جدیدی از مبارزان را معرفی کرد که فرزندان شخصیتهای کلاسیک بودند (مانند کیسی کیج، دختر جانی کیج و سونیا بلید). سیستم Variations به بازی اضافه شد که به هر شخصیت، سه سبک مبارزه متفاوت با حرکات ویژه منحصر به فرد میداد و تنوع گیمپلی را به شدت افزایش داد. MKX همچنین با معرفی شخصیتهای مهمان از فیلمهای ترسناک مانند جیسون ورهیز و بیگانه، یک سنت جدید را پایهگذاری کرد.
Mortal Kombat 11 (2019)
MK11 با معرفی سیستم شخصیسازی عمیق کاراکترها، به بازیکنان اجازه میداد تا ظاهر، حرکات و تجهیزات شخصیتهای خود را تغییر دهند. داستان بازی بر روی سفر در زمان و دستکاری خطوط زمانی تمرکز داشت و شخصیت کرونیکا را به عنوان اولین باس فایت زن در تاریخ سری معرفی کرد. گیمپلی بازی کمی تاکتیکیتر و کندتر از MKX بود و بر روی مدیریت منابع و بازی ذهنی تمرکز داشت.
Mortal Kombat 1 (2023)
آخرین نسخه سری، یک ریبوت دیگر برای خط داستانی است. در این دنیای جدید که توسط لیو کانگ (که اکنون خدای آتش است) خلق شده، شخصیتها و روابط آنها کاملاً از نو تعریف شدهاند. بزرگترین نوآوری گیمپلی، سیستم Kameo Fighters است. در این سیستم، شما علاوه بر شخصیت اصلی، یک شخصیت کمکی از لیست جداگانهای انتخاب میکنید که میتوانید در حین مبارزه او را برای اجرای حرکات ویژه احضار کنید. این سیستم، پتانسیل کمبوها و استراتژیهای بازی را به شکل نمایی افزایش داده است.
فصل ششم: فراتر از بازیها: تاثیر فرهنگی مورتال کامبت
بر اساس تحقیقات تیم تکین پلاس، تاثیر مورتال کامبت بسیار فراتر از دنیای بازیهاست. فیلم سینمایی سال ۱۹۹۵، با وجود بودجه کم، به یک موفقیت بزرگ تبدیل شد و بسیاری آن را یکی از بهترین اقتباسهای سینمایی از بازیهای ویدیویی میدانند. موسیقی متن فیلم با تم معروف Techno Syndrome، به خودی خود به یک نماد فرهنگی تبدیل شد. این فرنچایز شامل چندین فیلم دیگر، سریالهای تلویزیونی، انیمیشن و کتابهای کمیک نیز شده است. اما شاید بزرگترین میراث مورتال کامبت، همانطور که در ابتدا ذکر شد، ایجاد نظام ردهبندی سنی ESRB بود. جنجال بر سر خشونت این بازی در کنگره آمریکا، باعث شد تا صنعت بازی برای جلوگیری از دخالت دولت، خود را رگوله کند و سیستمی برای اطلاعرسانی به والدین در مورد محتوای بازیها ایجاد نماید.
نتیجهگیری: میراث خونین یک افسانه
مورتال کامبت داستانی از بقا و تکامل است. فرنچایزی که از یک ایده جسورانه و جنجالی متولد شد، دوران اوج و افول را تجربه کرد، از خاکستر شکستهایش دوباره برخاست و خود را بارها و بارها از نو تعریف کرد. این سری نه تنها توانسته است برای بیش از سه دهه در اوج باقی بماند، بلکه با هر نسخه جدید، استانداردهای جدیدی را برای ژانر بازیهای مبارزهای تعریف میکند. میراث مورتال کامبت، داستانی از خلاقیت، ریسکپذیری و البته، مقدار زیادی خون و خونریزی است. این یک افسانه است که در قلب صنعت گیم حک شده و به این زودیها قصد توقف ندارد. Finish Him!